معرفی گیاهان داروئــــــــــــــی
بابا آدم (burdock)
نام علمي : Arctium lappa
• کليات گياه شناسي:
بابا آدم که فيل گوش و آراقيطون نيز ناميده مي شود گياهي است علفي و دوساله ذکه ارتفاع ساقه آن تا 1/5 متر مي رسد .
اين گياه بحالت وحشي در دشت ها و نواحي معتدل و مرطوب و سايه در اروپا و آسيا مي رويد . ساقه آن که شبيه پوست مار است پوشيده از کرکهاي خشن و زبر مي باشد . برگهاي آن بسيار بزرگ و پهن بحالت افتاده بر روي ساقه قرار درد . رنگ برگها در قسمت چسبيده به ساقه سبز کم رنگ و هر چه بطرف انتهاي برگ نزديک تر مي شويم تيره تر مي شود . ريشه گياه دراز ف دوکي شکل و مانند هويج بضخامت انگشت دست بوده وداراي مقدر زيادي کربنات پتاسيم و نيترات پتاسيم است . پوست ريشه بابا آدم قهوه لي ، مغز آن سفيد و طعم آن کمي شيرين است ولي بوي تهوع آوري درد . ميوه آن پس از رسيدن بصورت فندقه اي با 3 يا 4 سطح و برنگ زرد حنايي ظاهر مي شود . در انتهاي ميوه تارهاي زرد رنگي وجود دارد که در موقع عبور گوسفندان و جانوران به پشم هاي آنها مي چسبد و موجب پخش تخم اين گياه به مناطق ديگر مي شود . بابا آدم در بعضي از نقاط ايران بحالت وحشي مي رويد . از ريشه اين گياه استفاده طبي بعمل مي آيد پساز خارج کردن ريشه بابا آدم از خاک آنرا بخوبي شسته و به قطعات کوچک سه سانتيمتري تقسيم کرده و در اثر حرارت خورشيد يا در کوره هاي مخصوصي خشک مي کنند .
• ترکيبات شيميايي:
ريشه بابا آدم داراي ماده اي بنام اينولين Inulin ، روغن فرار ، تانن ، رزين ، قند ، آهن ، کلسيم و ويتامين C مي باشد .
دانه بابا آدم داراي روغني است برنگ زرد و طعم تلخ اسيد لينولئيک و اسيد اولئيک است .
• خواص داروئي: از نظر طب قديم ايران ريشه بابا آدم سرد و خشک است .
1) بهترين تصفيه کننده خون است و خون را تميز کرده و سموم را از بدن خارج مي کند .
2) جوشهاي صورت و کورک را برطرف مي کند .
3) ادرار آور و معرق است .
4) سيستم لنف بدن را تميز مي کند .
5) بيماريهاي پوستي نظير اگزما ، گل مژه و زخم ها را برطرف مي کند .
6) تورم را از بين ميبرد .
7) تقويت کننده بدن است .
8) جوشانده برگهاي بابا آدم را در معالجه سرگيجه و رماتيسم بکار مي برند .
9) براي تنظيم قند خون و معالجه بيماري قند از جوشانده برگهاي بابا آدم بمقدر سه فنجان در روز استفاده کنيد .
10) براي معالجه سرخک ، برگهاي بابا آدم را با کمي شکر بجوشانيد و به مريض بدهيد .
11) جوشانده تخم بابا آدم ضد عفوني کننده است .
12) تخم بابا آدم ضد کرم معده و روده است .
13) در ناراحتي هاي ريوي و گلو درد از جوشانده تخم بابا آدم استفاده کنيد .
14) در معالجه ذات الريه بکار مي رود .
15) ريشه بابا آدم در برطرف کردن سرمخوردگي موثر است .
16) تب حاصل از بيماري مخملک را برطرف مي کند.
17) در معالجه يبوست موثر است .
18) بعنوان ضد سم در هنگام نيش زدن جانوران سمي استفاده مي شود.
19) براي معالجه کچلي برگ بابا آدم را دم کرده و روي پوست سر بماليد .
20) براي معالجه زخم ها و التيام جراحات ، جوشانده برگ بابا آدم را با مقدر مساوي روغن زيتون مخلوط کرده و روي زخم ها و جراحات بماليد .
21) ريشه بابا آدم علاج کم خوني و رنگ پريدگي است زيرا داراي مقدر زيادي آهن است .
22) براي معالجه رماتيسم و آرتروز مفيد است .
23) نقرس را برطرف مي کند .
24) در معالجه بيماريهاي عفوني موثر است .
25) درد سياتيک را آرام مي کند .
26) در برطرف کردن کمر درد موثر است .
27) هضم غذا را تسريع مي کند .
28) ورم کليه را دفع مي کند .
29) آنهائيکه ميل زيادي بخوردن شيريني و شکر دارند اگر صبح ناشتا از دم کرده اين گياه بنوشيد بزودي اين عادت رفع خواهد شد .
30) کسانيکه ميخواهند قهوه را ترک کنند مي توانند ريشه بابا آدم را با مقدر اين مخلوط را حتي مي توان از فروشگاههاي گياهان دارويي و يا برخي از داروخانه ها ابتياع کرد.
31) کهير را برطرف مي کند.
32) ريشه بابا آدم را له کرده و يا بجوشانيد و آنرا روي کورک و يا اگزما بماليد تا آنرا برطرف کند .
33) براي جلوگيري از ريزش مو و تقويت آن جوشانده غليظ ريشه بابا آدم را به سر ماليد .
34) براي برطرف کردن سوزش و درد گزيدگي زنبور با حشرات برگ بابا آدم را له کرده و به محل گزيدگي بماليد .
در صورت پيدا نکردن ، گياه بابا آدم مي توانيد تنطور آنرا از فروشگاههاي گياهان دارويي و يا برخي از داروخانه ها خريدري کنيد . مقدار مصرف تنطور آن 10-20 قطره و سه بار در روز است .
• طرز استفاده:
دم کرده ريشه بابا آدم :
مقدر 50 گرم ريشه بابا آدم را در يک ليتر آب جوش ريخته و بمدت 20 دقيقه دم کنيد .
جوشانده ريشه بابا آدم :
مقدر 80 گرم ريشه بابا آدم را در يک ليتر آب جوش ريخته و بگذاريد بمدت 10 دقيقه بآرامي بجوشد .
تنطور بابا آدم :
اين تنطور را مي توان از فروشگاههاي گياهان دارويي و يا برخي از داروخانه ها خريداري کنيد .
دم کرده ريشه بابا آدم و شيرين بيان :
30 گرم ريشه باباآدم را با مقدر مساوي آن شيرين بيان در يک ليتر آب جوش ريخته و بمدت نيم ساعت دم کنيد .
اين دم کرده تصفيه کننده خون است . براي اين منظور از اين دم کرده بمقدر سه فنجان در روز بنوشيد .
• مضرات : مضرات خاصي گفته نشده است
منبع:سالنامه سلامت نسخه ی سوم